Bartholin kisti, vajinanın girişinde yer alan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu bir kesedir. Genellikle ağrısızdır ve küçük boyutlarda olabilir; ancak enfekte olduğunda (Bartholin apsesi) ağrı ve rahatsızlık yaratabilir.
İçindekiler
Bartholin Kisti Nedir?
Bartholin kisti, vajinanın her iki yanında bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu bir kesedir. Bartholin bezleri, cinsel ilişki sırasında vajinanın kayganlığını artırmak için salgı yapan küçük bezlerdir. Bu bezlerden gelen sıvı, vajina girişine yakın bir bölgedeki küçük kanallardan dışarı çıkar. Ancak bu kanallar tıkandığında, sıvı bezin içinde birikir ve bir kist oluşturur.
Kistler genellikle birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişen boyutlarda olabilir. Küçük ve ağrısız kistler fark edilmeyebilir veya yalnızca hafif bir rahatsızlık yaratabilir. Ancak kist büyüdükçe ve basınç arttıkça bölgede şişlik ve rahatsızlık hissi ortaya çıkabilir. Bartholin kisti enfekte olduğunda ise bartholin apsesi adı verilen daha ağrılı ve iltihaplı bir durum gelişebilir. Bu durumda kist, apsenin boşaltılması ve enfeksiyonun tedavi edilmesi için tıbbi müdahale gerektirir.
Bartholin kisti her yaşta ortaya çıkabilse de, en sık 20-30 yaş arası cinsel olarak aktif kadınlarda görülür. Yaşla birlikte bartholin bezlerinin boyutları küçüldüğünden, menopoz sonrası dönemde görülme olasılığı azalır.
Bartholin Kisti Neden Oluşur?
Bartholin kisti, bezlerden çıkan salgı kanallarının tıkanması sonucu oluşur. Bu tıkanıklık, bezin ürettiği sıvının dışarı çıkamamasına ve bezin içinde birikmesine neden olur. Bu tıkanıklık aşağıdaki nedenlerden dolayı oluşabilir.
- Bakteriyel enfeksiyon
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
- Kanallarda tıkanma
- Hormon değişiklikleri
- Vajinal travmalar
- Bölgeyi tahriş edebilecek maddeler
- Yapısal anomaliler
- Bağışıklık sisteminin zayıflığı
Bartholin Kisti Nasıl Anlaşılır?
Bartholin kisti genellikle belirgin belirtiler göstermese de, büyüklüğüne ve enfekte olup olmadığına bağlı olarak bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bartholin kisti belirtileri;
- Vajina girişinde şişlik
- Rahatsızlık veya dolgunluk hissi
- Ağrı ve hassasiyet
- Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı
- Apse
Bartholin Kisti Tanısı
Jinekolojik muayene sırasında doktor, vajina girişinde anormal bir şişlik veya kitle olup olmadığını kontrol eder. Bu muayene sırasında kistin boyutu, yeri ve hassasiyeti değerlendirilir. Özellikle kistin boyutu ve yapısı hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için pelvik ultrasonografi kullanılabilir. Bu yöntem, kistin sıvı dolu olup olmadığını, boyutunu ve çevresindeki dokularla olan ilişkisini göstermeye yardımcı olur. Kistin enfekte olup olmadığını belirlemek için doktor, kist içeriğinden örnek alabilir. Bu örnek, bakteriyel enfeksiyonların varlığını tespit etmek için laboratuvar incelemesine gönderilir. Özellikle cinsel yolla bulaşan hastalıkların (gonore, klamidya) varlığını araştırmak için kültür testi yapılabilir. Eğer kist olağandışı bir şekilde büyümüşse veya kanser gibi ciddi bir durumdan şüpheleniliyorsa, biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılabilir. Bu, özellikle menopoz sonrası dönemde gelişen kistlerde dikkate alınan bir yöntemdir.
Bartholin Kisti Tedavisi
Bartholin kisti tedavisi, kistin boyutuna, semptomlara ve enfeksiyon olup olmamasına bağlı olarak değişir. Küçük ve semptomsuz kistler genellikle tedavi gerektirmezken, büyük, ağrılı veya enfekte kistler için tıbbi müdahale gerekebilir.
Küçük ve semptomsuz bartholin kistlerinde ilk olarak sıcak su oturma banyoları önerilir. Günde birkaç kez, 10-15 dakika süreyle sıcak su dolu bir kaba oturmak kistteki rahatsızlığı azaltabilir ve drenajı kolaylaştırabilir.
Eğer kist büyümüş, ağrıya veya rahatsızlığa neden oluyorsa, cerrahi drenaj gerekebilir. Bu işlemde, lokal anestezi altında kist üzerinde küçük bir kesi yapılarak sıvı boşaltılır. Enfekte kistlerde (Bartholin apsesi) bu yöntem sıklıkla uygulanır ve ardından enfeksiyonun temizlenmesi için antibiyotik tedavisi önerilebilir.
Sık tekrarlayan kist veya apse durumlarında tercih edilen bir yöntem de marsupializasyon işlemidir. Bu işlemde, kist açıldıktan sonra kenarları dikişlerle geriye çekilerek açık kalması sağlanır. Böylece yeni bir kanal oluşturulur ve bezin salgısı dışarı akabilir. Yine tekrarlayan kistlerde word kateter uygulaması yapılabilir. Cerrahi drenajdan sonra, kistin iç kısmına küçük bir balonlu kateter yerleştirilir. Bu kateter birkaç hafta boyunca yerinde kalır ve bu süre zarfında kist duvarları küçülerek yeni bir kanal oluşur.
Ağrı ve rahatsızlık hisleri için ağrı kesiciler kullanılabilir. Enfekte olmuş ise antibiyotik tedavisi kullanılabilir.
