Bir gebenin bebeği için yapabileceği ve kısmen de olsa bebeğin sağlığını olumlu yönde etkileyeceği en önemli aktif katkısı beslenmedir.
Gebe bunun bilincinde olmalı ve sağlıklı bir bebek ve gebelik dönemi için en iyisini yapmaya çalışmalıdır. Kendisine ve bebeğe zararlı olabilecek davranışlardan, beslenme şeklinden kaçınmalıdır.
Yeterli ve dengeli beslenmenin yerini hiçbir ilaç ve vitamin tutamaz ama ihtiyaç olan durumlarda beslenme, bu ihtiyacı tamamen karşılayamaz.
Hamilelikte bebek ve anne için kendi beslenmesi ile takviye edemeyeceği kadar ihtiyaç oluşur. Bu ihtiyaç ilk aylarda daha az ama gebeliğin ilerleyen dönemlerinde daha fazla olarak devam eder. Gebeliğin kendine özgü vitamin ,mineral ihtiyaçları protein, karbonhidrat ve yağ takviyeleri gereksinimi vardır. Artan kalori ihtiyaçları besinlerle ve ilaçlarla karşılanmalıdır.
Gebe olmayan bir kadın günlük yaklaşık 2200 kcal İhtiyacı varken, hamilelikte buna ilave 300 /400 kcal a ihtiyaç duyarlar (ilk trimester daha az). Emzirenlerde bu ihtiyaç biraz daha fazladır.
Gebelerin en önemli besin kaynağı olan protein, günlük 45 gramdan 60 grama çıkmalıdır.
Hamilelikte ihtiyaç olan ve dışarıdan beslenme ile yeteri kadar alınamayacak vitamin ve mineraller vardır, bunlar başlıca; folik asit, demir, omega 3,D3 vitamini, iyot ,kalsiyum (süt ve süt ürünlerinden) magnezyum, çinko gibi mineraller ve vitaminlerdir.
UNICEF ve Dünya sağlık örgütü takviye ilaçlardaki vitamin ve mineral miktarını aşağıdaki şekilde önermiştir.
- Demir- 30 mg
- Çinko- 10 mg
- Folik asit- 400 mg
- B6 - 1,5 mg
- C vitamini- 50 mg
- D3 -600 iu
- İyot -150 mg
- Omega3 - 200 mg
Kalsiyum ve magnezyum multivitamin içeren tabletlere (D vitamininin emilimini engellediği için) katılmaz gerekli olduğunda ayrı olarak verilir. Gebelikte besin çeşitliliğini artırmak, sıvı miktarını artırmak, ara öğün ilavesi gibi ek düzenlemeler yapılmalıdır. Kahvaltı muhakkak yapılmalıdır ve sabah-öğlen-akşam öğünlerinin arasına ara öğünler ilave edilmelidir.
- Günlük 2-2,5 litre sıvı alınmalıdır, günlük öğünlere proteinli yiyecekler ilave edilmelidir. (Tavuk, balık, yumurta, fasulye, mercimek)
- Süt ve süt ürünlerinden her gün iki öğün yenmelidir.
- Sebze ve meyveler (iyice yıkanarak) bol miktarda tüketilmelidir.
- İyotlu tuz kullanılmalıdır.
- Tuzlu yiyecekler azaltılmalıdır. (Turşu, salamura, tuzlanmış zeytin, bazı peynir çeşitleri gibi)
- Çay ve kahve iki bardağı geçmemelidir.
- Ekmek, bulgur, makarna, pirinç gibi karbonhidratlı yiyeceklerin miktarı azaltılmalıdır.
- Hamilelikte kabızlığa meyil olduğundan posa içeren besinlerin tüketimi artırılmalıdır. (Bunlar taze sebze, meyve ,baklagiller)
- Ana öğünlere ilaveten besleyici özelliği olan ara öğünlere de hamilelikte yer verilmelidir;
- Meyveli yoğurt, yoğurt (üzerine meyve kuruları ilave edilerek tatlandırılıp çeşitlendirilebilir).
- Sandviç olabilir. (Peynirli, balıklı,yumurtalı)
- Süt
- Meyve, meyve salatası,meyveli süt
- Salata içerisine peynir, balık, tavuk ilave edilebilir.
- Kuru meyveler
- Sütlaç, kumpir vs..
Tüm bu yiyeceklerin hijyenik bir biçimde hazırlanması son derece önemlidir. Sebzeler iyice yıkanmalı, toxoplazma ve çeşitli parazitler ve bakterilere karşı önlem olarak gerekirse sirkeli suda biraz bekletilmelidir.
- Etlerin çok iyi pişirilmesi çiğ ve az pişmiş alanların kalmaması gerekir. Çiğ ete çıplak elle dokunmaktan kaçınmak gerekir, çiğ etten toxoplasma bulaşabilir.
- Süt ve süt ürünleri pastörize edilmiş halde kullanılmalıdır, eğer taze süt alınıyorsa iyice kaynatılmalıdır.
- alam, sosis,pastırma gibi yiyecekler eğer pişirilerek yenmeyecekse derin dondurucuda 3-4 gün bekletilmelidir.