İdrar kaçırma, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Her yaşta görülebilmekle birlikte, özellikle yaşlılarda ve doğum yapmış kadınlarda daha sık rastlanır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile bu sorunun etkileri önemli ölçüde azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir.

İdrar Kaçırma Nedir?

   İdrar kaçırma, tıbbi olarak üriner inkontinans olarak bilinen, kişinin idrarını istemsiz bir şekilde tutamaması durumudur. Bu rahatsızlık, özellikle mesane kontrolünü kaybetme sonucunda ortaya çıkar ve bireyin sosyal hayatını, psikolojik durumunu ve fiziksel sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. İdrar kaçırma, her yaş grubunda görülebilse de özellikle yaşlı bireylerde ve kadınlarda daha yaygındır.

   Bu durum basit bir rahatsızlıktan öte, altta yatan ciddi sağlık problemlerinin bir belirtisi olabilir. Mesane kaslarının veya pelvik taban kaslarının zayıflaması, nörolojik sorunlar ya da enfeksiyonlar gibi birçok farklı sebep bu duruma yol açabilir. İdrar kaçırma rahatsızlığı sadece fiziksel bir problem değil, aynı zamanda bireyin yaşam kalitesini düşüren ve sosyal izolasyona yol açabilen önemli bir sağlık sorunudur.

İdrar Kaçırmanın Nedenleri Nelerdir?

   İdrar kaçırma, çeşitli nedenlere dayalı olarak ortaya çıkabilir. Kişinin genel sağlık durumu, yaşı, cinsiyeti, yaşam tarzı gibi faktörler bu sorunu tetikleyebilir. Kadınlarda idrar kaçırma; pelvik taban kaslarının zayıflığına, hormonal değişikliklere, yaşlanmaya, mesane enfeksiyonlarına, gebeliğe veya doğuma, menopoza, aşırı kiloya bağlı olarak oluşabilir.

• Hamilelik sırasında karın içi basıncın artması nedeniyle gebelikte idrar kaçırma görülebilir.
• Doğum sırasında da pelvik taban kasları gerilip hasar görebilir.
• Aşırı kilo ve obezite, yine hamilelik gibi karın içi basıncı artırarak idrar kaçırma şikayetini ortaya çıkarabilir.
• Yaşlanmayla birlikte mesane kapasitesi azalabilir, kasları kontrol etmek zor olabilir.
• Diyabet, mesaneyi kontrol etmeye yarayan sinirlerin hasar almasına neden olabilir.
• Sistit, mesane enfeksiyonudur ve mesaneyi tahriş ettiği için idrar kaçırma semptomu görülebilir.
• Bazı ilaçların kullanımı veya cerrahi operasyonlar sonrası da idrar kaçırma yaşanabilir.

İdrar Kaçırma Türleri

   İdrar kaçırma, nedenlerine ve belirtilerine göre farklı türlere ayrılır. Her tür, farklı mekanizmalarla ortaya çıkar ve buna bağlı olarak tedavi yöntemleri de farklılık gösterir. En yaygın idrar kaçırma türleri şunlardır:

1. Stres Tipi İdrar Kaçırma: Mesane üzerinde ani bir baskı oluştuğunda ortaya çıkar. Öksürme, hapşırma, ağır bir şey kaldırma ya da egzersiz yapma gibi durumlarda, zayıflayan pelvik kaslar mesaneyi yeterince destekleyemez ve idrar kaçışı meydana gelir. Bu tip idrar kaçırma özellikle kadınlarda yaygındır ve genellikle doğum sonrası ya da menopoz döneminde ortaya çıkar.
2. Sıkışma Tipi (Urge) İdrar Kaçırma: Kişi aniden çok güçlü bir idrar yapma isteği hisseder ve tuvalete yetişemeden idrarını kaçırır. Mesane, normalden daha fazla kasılır ve bu kasılmalar ani ve kontrolsüzdür. Genellikle idrar yolu enfeksiyonları, sinir hasarları veya mesane irritasyonuna yol açan faktörler bu duruma neden olur.
3. Taşma Tipi İdrar Kaçırma: Mesane tam olarak boşaltılamadığında, mesanede kalan idrar yavaşça sızar ve bu da taşma tipi idrar kaçırmaya yol açar. Bu durum genellikle mesanenin dolu olduğu, ancak boşaltılamadığı ya da kişinin mesane dolduğunu fark edemediği durumlarda görülür. Diyabet, sinir sistemi bozuklukları ya da prostat büyümesi bu tür inkontinansa neden olabilir.
4. Karışık Tip İdrar Kaçırma: Hem stres hem de sıkışma tipi inkontinansın bir arada görüldüğü durumu tanımlar. Bu durumda birey, hem mesane üzerinde baskı olduğunda idrar kaçırır hem de ani idrar yapma isteği ile baş edemez.

 

 

İdrar Kaçırma Belirtileri Nelerdir?

   İdrar kaçırmanın nedeni, belirtileri üzerinde etkilidir. Her bireyde farklı belirtiler görülebilir. Aşağıda örnek vereceğimiz belirtiler erken dönemde fark edilirse mutlaka bir jinekoloğa başvurulmalıdır.

• En yaygın ve temel belirti, kişinin idrarını istemsiz bir şekilde yapmasıdır.
• Öksürme, hapşırma, gülme, ağır kaldırma gibi durumlarda idrar kaçırma görülebilir.
• Ani ve yoğun bir şekilde idrara çıkma hissi gelebilir ve kişi tuvalete yetişemeden idrarını kaçırabilir.
• Bazı kişilerde geceleri sık sık idrar hissiyle uyanma olabilir.
• Diyabet nedeniyle idrar kaçırmada mesanenin fazla dolmasıyla birlikte damla şeklinde kaçırmalar olabilir.
• İdrar yaparken yanma hissi oluşabilir.
• İç çamaşırında ıslaklık veya leke görülebilir.
• İdrar yolu enfeksiyonu görülebilir.

Kadınlarda İdrar Kaçırma Tanısı

   Kadınlarda idrar kaçırmada doğru tanı, tedavi başarısının yüksek olmasını sağlar. İdrar kaçırma tanısında ilk adım, hastanın ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesidir. İdrar kaçırma şikayetinin ne zaman başladığı, sıklığı, şiddeti, geceleri yaşanıp yaşanmadığı, sıvı tüketimi incelenmelidir. Doktorlar, tanı sürecinde idrar günlüğü tutmayı önerebilir. Pelvik muayene yapılabilir ve pelvik kasların zayıflığı, mesane sarkması nedenleri burada ortaya çıkabilir. Hastadan öksürmesi istenerek, idrar kaçırmanın tipi belirlenmeye çalışılabilir. İdrar tahlili yapılarak enfeksiyon varlığı ölçülebilir. Mesane ve üretradaki problemleri belirleyebilmek için ürodinami testi istenebilir. Yine mesane ve üretranın iç yapısını görüntüleyebilmek için sistoskopi tercih edilebilir.

İdrar Kaçırma Tedavi Yöntemleri

   İdrar kaçırma tedavisi, kaçırmanın türüne, şiddetine ve altta yatan nedenlere göre değişiklik gösterir. İdrar kaçırmanın tedavi yöntemleri şu şekilde olabilir:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sıvı tüketimi düzenlenebilir, mesane eğitimi sağlanabilir, fazla kilo varsa kilo verme desteklenebilir.
2. Pelvik Taban Kaslarını Güçlendirme Egzersizleri (Kegel Egzersizleri): İdrar yaparken idrar akışını durdurmaya çalışılan kasların düzenli olarak sıkılıp bırakılmasıdır.
3. İlaç Tedavisi: Özellikle sıkışma tipi idrar kaçırmada yaygın olarak kullanılır.
4. Lazer Tedavisi: Vajinal bölgede kas dokuları sıkılaştırabilir.
5. Son çare olarak da cerrahi müdahale uygulanabilir.